«Η ανθρώπινη ζωή είναι πάντοτε μία τραγωδία, κωμωδία είναι μόνο ως προς τις λεπτομέρειες…Η ουσία του συνδυασμού ειρωνίας και σοβαρότητας που επιχειρώ στα έργα μου είναι το ξεσκέπασμα της συνείδησης»…
Ο Έντεν φον Χόρβατ (1901-1938) γεννημένος στο Φιούμε της Αδριατικής με κοσμοπολίτικη καταγωγή, άπατρις όπως δηλώνει λόγω των συνεχών μετακινήσεων της οικογένειάς του, στη σύντομη ζωή του έγραψε λίγα έργα αλλά με βαρύνουσα αξία. Έζησε την εφηβεία του μαζί με τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι συνεχείς μετακινήσεις είχαν ως αποτέλεσμα να προσαρμόζεται εύκολα σε διαφορετικά περιβάλλοντα και σε διαφορετικές γλώσσες. Στα έργα του κρατά την στάση του οξυδερκούς δύσπιστου παρατηρητή, έχει πολιτική ματιά χωρίς να ανήκει σε κόμματα, δείχνει μέσα από το παράδοξο τις συνέπειες και τους παραλογισμούς του πολέμου. Αυτός είναι και ο λόγος που τα έργα του παίζονται ακόμα σε όλη την Ευρώπη με επιτυχία και η ματιά του είναι τόσο σύγχρονη. Ασχολείται με τον καθημερινό άνθρωπο και κυρίως τους νέους, οι διάλογοί του είναι λιτοί και τα πρόσωπα δεν μπορούν να εκφράσουν αυτό που εννοούν, η γλώσσα που χρησιμοποιούν δεν είναι ικανή να το κάνει, δυσκολεύει την επικοινωνία. Η πολιτισμική και γλωσσική ένδεια των ανθρώπων φαίνεται να είναι υπεύθυνη για τα δεινά που θα ακολουθήσουν στην Ευρώπη.
Το Κάζιμιρ και Καρολίνα, είναι λαϊκή κωμωδία, είδος διάσημο στη Γερμανία και γράφτηκε το 1932. Αναφέρεται για την κρίση του 1929, την εποχή που η Κεντρική Ευρώπη βρίσκεται βαθιά μέσα στην ανέχεια, την ύφεση, την ανεργία. Η πλοκή εκτυλίσσεται μία νύχτα στο Μόναχο κατά την διάρκεια της διάσημης γιορτής Oktoberfest. Μια παρέα νέων διασκεδάζει, ανάμεσά τους και ο άρτι απολυμένος από την δουλειά του Καζιμίρ και η αγαπημένη του Καρολίνα, που μόλις μαθαίνει τα στενάχωρα νέα του αρχίζει να απομακρύνεται σταδιακά από κοντά του, δηλώνοντας ότι θέλει να ανέβει στην κοινωνική ιεραρχία ψάχνοντας άλλες παρέες. Δίπλα τους ένας κόσμος νέων που είτε φυτοζωούν, είτε ζουν παρασιτικά κάνοντας μικροκλοπές, είτε δουλεύουν στον φαντασμαγορικό και απατηλό κόσμο του τσίρκου. Οι αρχές της πόλης παρευρίσκονται και εκπροσωπούνται από τον δημοτικό σύμβουλο και εισαγγελέα οι οποίοι μπροστά στη γενική παραλυσία και το μεθύσι παρεκτρέπονται και αποκαλύπτουν τον πραγματικό εαυτό τους. Το θέαμα του Ζέπελιν που προαναγγέλλει την πρόοδο τους μαγεύει, τους κάνει ενδεχομένως να ονειρεύονται αλλά η πραγματικότητα τους συνθλίβει.
Ο Γ.Χουβαρδάς έχει συναντηθεί στο παρελθόν με τον Έντεν φον Χόρβατ ( Μπελβεντέρε, Ιστορίες από το δάσος της Βιέννης) και πιστεύω ότι είναι ένας συγγραφέας που του αρέσει. Στήνει την παράσταση στους χώρους του ΒIOS και μας καλεί στην γιορτή. Από την στιγμή που μπαίνει ο θεατής στο χώρο συμμετέχει στα δρώμενα, άρα είναι μέρος του έργου. Ακολουθούμε τους ηθοποιούς στο μπαρ, σε δωμάτια σκοτεινά με καπνό που το ανθρώπινο σώμα προσφέρει θέαμα τρομακτικό, παρακολουθούμε την παράσταση του τσίρκου μαζί τους, ακούμε τα τραγούδια τους και την μουσική τους, «αναπνέουμε» τις συγκρούσεις τους, είμαστε και εμείς στο πλήθος της γιορτής. Η ομάδα των νέων αυτών βγαίνει έξω στο δρόμο, περπατάει μιλά στους περαστικούς. Η παράσταση γίνεται έτσι βιωματική για τον θεατή. Το κείμενο αγγίζει τις προσωπικές πληγές που δημιουργούνται, δηλαδή την κοινωνική απομόνωση και αποσύνθεση των κοινωνικών δεσμών του ανθρώπου όταν χάνει την εργασία του (χωρίς προοπτική για κάτι επόμενο) σε έναν σκληρό κόσμο όπου το κάθε συναίσθημα φαίνεται να σχετίζεται άμεσα με την οικονομία.
Η σκηνοθεσία του Γ. Χουβαρδά αποπνέει φρεσκάδα, αμεσότητα, δυναμισμό, ζωντάνια που ταιριάζει απόλυτα με το πνεύμα του κειμένου. Οι ηθοποιοί και οι μουσικοί, οι περισσότεροι αρκετά νέοι, μπορεί να μην μιλούν υποκριτικά την ίδια γλώσσα όμως αυτό στην τελική αποτίμηση δεν ενοχλεί γιατί βρισκόμαστε σε ένα περιβάλλον γιορτής μπύρας και επιπλέον η οικονομική πίεση οδηγεί σε ένα γενικότερο ξέσπασμα. Οι σκηνές του τσίρκου θα μπορούσαν μόνο να είναι κατά ένα δεκάλεπτο μικρότερες για να εστιάσουμε καλύτερα στο κείμενο. Η ατμόσφαιρα στον πάνω όροφο δημιουργούσε τα απαραίτητα συναισθήματα που γεννά το άγνωστο και τα κοστούμια της Ι. Τσάμη βοήθησαν στην πολυμορφία και πολυχρωμία του πλήθους, ιδιαίτερα πετυχημένα αυτά των μουσικών.
Η παράσταση αυτή προέκυψε από ένα εργαστήριο που οργάνωσε ο σκηνοθέτης, νομίζω ότι πέτυχε ως προς την «φρέσκια» ανάγνωση του έργου του Έντεν φον Χόρβατ αλλά κυρίως αποκάλυψε τις ομοιότητες δύο απομακρυσμένων στον χρόνο εποχών, σχεδόν ένας αιώνας, που δυστυχώς τις συνδέει η αγριότητα των οικονομικής ανέχειας και οι επιπτώσεις της στον άνθρωπο.
«…και η αγάπη δεν τελειώνει……όσο δεν βρίσκεσαι άνεργος»
コメント